Historija srednjovjekovne Srbije

Ovaj članak je dio serije Historija Srbije

Srednjovjekovna Srbija

Raška

Srpsko Carstvo

Moravska Srbija

Bitka na Kosovu

Srpska Despotovina

Osmanska Srbija

Smederevski sandžak

Austrijska Srbija

Prvi srpski ustanak

Drugi srpski ustanak

Moderna Srbija

Kneževina Srbija

Kraljevina Srbija

Srbija u Prvom svjetskom ratu

Kraljevina Jugoslavija

Nedićeva Srbija

SFRJ

Srbija u jugoslovenskim ratovima

SR Jugoslavija

Srbija i Crna Gora

Republika Srbija

Historija Vojvodine

Historija Kosova

Ova kutijica: pogledaj • razgovor • uredi

Istorija Srba u ranom srednjem veku obuhvata period od naseljavanja Srba sa ostalim slovenskim plemenima na Balkan u prvoj polovini 7. veka, do dolaska na vlast dinastije Nemanjića krajem 12. veka.

Posle dolaska na Balkan, Srbi su formirali nekoliko međusobno povezanih kneževina i naselili prostor od Jadrana do Save i od Cetine, Imotske župe i reke Vrbas na zapadu do dolina Ibra, Gruže, Ljiga, Jadra i Drine na istoku.

Sredinom 9. veka, formira se jako državno središte u tadašnjoj Srbiji pod knezom Vlastimirom, koji je tokom trogodišnjeg rata uspeo da odbije bugarske napade. Početkom osme decenije 9. veka, tokom vladavine njegovih potomaka, srpski vladari su primili hrišćanstvo. Tokom vladavine bugarskog vladara Simeona I Srbi su se aktivno uključili u vizantijsko-bugarski sukob. Poslednji Vlastimirović, knez Časlav je uz pomoć i podršku Vizantije obnovio i ojačao srpsku državu, tako da je ona mogla da parira tadašnjem Prvom bugarskom carstvu^[1]. Posle Časlavljeve smrti, Srbija se raspala, a kneževine koje su je činile ušle su u sastav Samuilovog carstva.

Novi državni centar stvoren je u prvoj polovini 11. veka u Duklji (Zeti), pod knezom Stefanom Vojislavom koji je u bici kod Bara 1042. godine do nogu potukao Vizantince i izborio nezavisnost svoje države^[2]. Njegov sin Mihailo, postao je 1077. godine prvi južno slovenski^{[n 1]} kralj, dok je pod njegovim unukom Konstantinom Bodinom, ostvarena crkvena autokefalnost stvaranjem Barske nadbiskupije. Posle Bodinove smrti, Zetu su zahvatile unutrašnje borbe oko vlasti, a primat u borbi protiv Vizantije preuzela je Raška, na čelu sa velikim županom Vukanom. Prvu polovinu 12. veka karakterišu pokušaji raških župana da uz pomoć Mađara prošire svoju oblast i steknu nezavisnost od Vizantije. Dolaskom na vlast Stefana Nemanje nakon dinastičkih borbi u Raškoj između 1166. i 1168. godine, počinje nova epoha srpske istorije.

Tokom ovog perioda Srbi su primili hrišćanstvo i počela je da se razvija pismenost među njima, što će dovesti do stvaranja srpskoslovenskog jezika. Iz ovog perioda postoji relativno malo ostataka od istorijskog i kulturnog značaja. Među njima treba pomenuti: Pečat kneza Strojimira (iz druge polovine 9. veka), Temnićki natpis (s kraja 10. i početka 11. veka) i Marijinsko jevanđelje (s početka 11. veka).

U vreme doseljavanja na Balkan Srbi odnosno Sloveni su živeli u plemenskim demokratijama, da bi na kraju ranog srednjeg veka nastupilo vrijeme čvrstog feudalizma.^[3] Tokom nekoliko vekova, izdvojila se klasa velikaša-feudalaca koji su podjarmili seosko poljoprivredno stanovništvo i prinudili ga da plaća mnogobrojne dažbine.^[3] Do vremena Nemanjića, Srbi su ogromnom većinom postali potčinjeno stanovništvo, sebri.

1. ↑ Alexander Kazhdan (editor), „The Oxford Dictionary of Byzantium“, Oxford, 1991. ((en))
2. ↑ Georgije Ostrogorski, „Istorija Vizantije“ (II fototipsko izdanje originala 1959), Beograd, 1993.
3. ↑ ^{3,0 3,1} „Sloveni u doba Nemanjića”. Arhivirano iz originala na datum 2013-08-11. Pristupljeno 2014-05-08. 

Greška u referenci: Oznake <ref> postoje za skupinu imenovanu kao "n", ali nema pripadajuće oznake <references group="n"/>